Καθημερινά στη ζωή μας συμβαίνουν γεγονότα τα οποία θεωρούμε «φυσιολογικά» αλλά στην πραγματικότητα μπορούν να γίνουν τραυματικά τόσο για έναν ενήλικα όσο και για ένα παιδί.
Η καθημερινότητα μας είναι γεγονότα τα οποία άλλοτε τα θεωρούμε πολύ σημαντικά άλλοτε πάλι δεν θεωρούμε ότι αξίζει να τους δώσουμε κάποια σημασία τα οποία δρουν στον ψυχισμό του ανθρώπου τραυματίζοντας τον.
Τέτοια γεγονότα μπορεί να είναι από ένα αυτοκινητιστικό ατύχημα στο οποίο έχουμε εμπλακεί παθητικά ή ενεργά (οδηγός- συνεπιβάτες) , ένας έντονος τσακωμός, ένταση στον εργασιακό τομέα, ένα διαζύγιο είτε από τη μεριά των συντρόφων είτε από την μεριά των παιδιών, η απώλεια κάποιων αγαπημένων προσώπων και πολλά άλλα τα οποία καλούμαστε καθημερινά να αντιμετωπίσουμε.
Παρόλα αυτά τα τελευταία χρόνια έχει παρατηρηθεί ότι έχει αυξηθεί σημαντικά ο αριθμός σε γεγονότα βίας, τρομοκρατίας, ληστειών ακόμα και φυσικών καταστροφών. Αυτά τα γεγονότα σε αντίθεση με το παρελθόν που θεωρούνταν μεμονωμένα περιστατικά τώρα πλέον λαμβάνουν χώρα στο κοντινό μας περιβάλλον.
Και ενώ παλαιότερα τέτοιου είδους γεγονότα παρατηρούνταν συχνότερα σε αστικά και βιομηχανικά κέντρα στις μέρες μας τέτοια γεγονότα και μα μεγάλη συχνότητα και αντίστοιχης έντασης παρατηρούμε σε μικρότερα αστικά κέντρα όσο και στην περιφέρεια.
Έτσι λοιπόν συχνά ενώ Περπατάμε στο δρόμο και ξαφνικά γινόμαστε μάρτυρες μίας καταδίωξης ληστών (π.χ ληστείες σε τράπεζες, κατοικίες, καταστήματα κλπ. ), τρομοκρατικών ενεργειών (π.χ έκρηξη βόμβας στην Εθνική Ασφαλιστική) , βρισκόμενοι ακόμα και σε κατάσταση αντιμαχόμενων πυρών ( π.χ το γεγονός στον Βύρωνα). Και μην ξεχνάμε και τις φυσικές καταστροφές που ερχόμαστε αντιμέτωποι με αυτές όπως καταστροφικές πυρκαγιές ,πλημμύρες, σεισμοί.
Γινόμαστε λοιπόν μάρτυρες βίαιων καταστάσεων τόσο εμείς όσο και τα παιδιά μας και στις μέρες μας . Όλα αυτά θυμίζουν ζούγκλα και δεν είναι τυχαίος ο παραλληλισμός. Όπως στην ζούγκλα το σαρκοβόρο κυνηγάει το θήραμα του κι αυτό τρέχει να σωθεί, έτσι και ο άνθρωπος τρέχει να προστατευτεί από όλα τα παραπάνω γεγονότα.
Ποια είναι η σύνδεση όμως του ανθρώπου με το θήραμα στην ζούγκλα; Είναι μια κληρονομιά 280 εκατομμυρίων ετών η οποία ανήκει στο πλέον παλαιό και βαθύ κομμάτι του εγκεφάλου γνωστό ως ερπετοειδής εγκέφαλος. Όταν αυτό το αρχέγονο τμήμα του εγκεφάλου νοιώσει ότι κινδυνεύει, αυτόματα ενεργοποιείται μια εξαιρετικά μεγάλη ποσότητα ενέργειας τόσης ώστε να κάνει μια μητέρα να σηκώσει το αυτοκίνητο που έχει παγιδεύσει το παιδί της από κάτω.
Η ανθρώπινη αντίδραση στην απειλή είναι πρωταρχικά ενστικτώδης και βιολογική και δευτερευόντως ψυχολογική και γνωστική.
Οι βιολογικές αντιδράσεις που συμβαίνουν στο σώμα την στιγμή του κινδύνου σκοπό έχουν για να το ετοιμάσουν για την φυγή η την πάλη. Και αν συμβεί ένα από τα δύο, τότε το σώμα επανέρχεται στην προ του στρεσογόνο γεγονότος φυσιολογική
κατάσταση λόγω του ότι εκτονώνεται η ποσότητα της ενέργειας. Το νευρικό σύστημα ηρεμεί. Αν όμως κανένα από τα δύο δεν συμβεί, δηλαδή δεν φύγουμε ή δεν τραπούμε σε φυγή τότε ένας τρίτος μηχανισμός επιβίωσης μπαίνει σε λειτουργία το πάγωμα. Το πάγωμα είναι μια κατάσταση ακινησίας, όταν όλη η ενέργεια δεν μπορεί να εκ φορτιστεί πουθενά. Είναι πιθανόν να το γνωρίζετε περισσότερο ως « κάνω τον ψόφιο κοριό».
Κι ενώ οι έρευνες έχουν δείξει ότι στο ζωικό βασίλειο όταν περάσει ο κίνδυνος τα ζώα συνέρχονται από την ακινησία με το να τρέξουν ή να τρέμουν, στους ανθρώπους λόγω της παρέμβασης της λογικής, δηλαδή του νεοφλοιού, αυτό τις περισσότερες φορές δεν συμβαίνει. Χρησιμοποιώντας τη δύναμη του νεοφλοιού, την ικανότητα του να εκλογικεύει, το άτομο είναι πιθανόν να δώσει την εντύπωση ότι έζησε ένα ιδιαίτερα απειλητικό γεγονός, ακόμη και πόλεμο, χωρίς ούτε μια γρατζουνιά και αυτό κάνουν πολλοί από εμάς. Πορευόμαστε δαγκώνοντας τα χείλη μας υπό τον θαυμασμό των άλλων και σαν ήρωες συνεχίζουμε σαν να μη συνέβη τίποτε απολύτως. Έτσι η ακινησία συνεχίζεται για όλη τη ζωή γιατί η παγωμένη ενέργεια δεν μπορεί να ξεφορτωθεί μόνη της και παραμένει στο νευρικό σύστημα Τότε δημιουργείται το τραύμα.
Τραύμα είναι η βιολογική ημιτελής απάντηση του σώματος σε μια απειλητική κατάσταση που ζήσαμε. Το τραύμα δεν είναι στο γεγονός, είναι στο νευρικό σύστημα.
Για ανεξήγητους λόγους, αυτή η στρατηγική άμυνας σπάνια έχει την ίδια βαρύτητα στα βιβλία της βιολογίας και της ψυχολογίας, παρ’ όλο που είναι σε πολλές περιπτώσεις η καλύτερη επιλογή. Στη φύση σημαντικό είναι να μείνεις ζωντανός.
Όλα τα συμπτώματα του τραύματος είναι παγωμένα σαν αποτέλεσμα της υπερβολικής ενέργειας που δημιουργήθηκε λόγω της απειλής και η οποία δεν εκτονώθηκε. Αυτή η ενέργεια, ευτυχώς για μας τους ανθρώπους, μπορεί να ξεπαγώσει με το να την αναπτύξουμε προσωρινά και να την ολοκληρώσουμε έτσι ώστε το τραύμα να θεραπευτεί.
Το τραύμα δεν είναι ασθένεια, έχει όμως συμπτώματα. Τα συμπτώματα είναι ένας τρόπος για να συνδέσουμε το νευρικό σύστημα με την πλεονάζουσα ενέργεια που δεν εκτονώσαμε.
Μερικά συμπτώματα εμφανίζονται άμεσα όπως είναι η υπερδιέγερση. Βλέπουμε ανθρώπους οι οποίοι παρά του ότι τους συνέβη κάτι τρομακτικό συνεχίζουν την δραστηριότητα τους με μεγαλύτερη ένταση.
- Υπερεπαγρύπνηση ( το να είναι κανείς διαρκώς σε « επιφυλακή»). Άνθρωποι που δεν μπορούν να είναι στο σπίτι τους μετά από ληστεία.
- Ενοχλητικές φανταστικές εικόνες.
- Υπερβολική ευαισθησία στον ήχο.
- Υπερκινητικότητα .
- Υπερβολικές συναισθηματικές αντιδράσεις.
- Σωματική και συναισθηματική αδράνεια.
- Απότομες αλλαγές της διάθεσης π.χ. αντιδράσεις οργής, θυμού, ντροπής.
- Δυσκολία στον ύπνο.
- Αρρωστοφοβία και γενικότερα ανάπτυξη διάφορων φοβιών.
- Βουλιμία .