fbpx

ΜΑΡΙΑ ΑΛΕΞΑΝΔΡΟΥ – ΨΥΧΟΘΕΡΑΠΕΙΕΣ

Παιδί

Γιατί η συν-ρύθμιση είναι σημαντική;

συν-ρύθμιση

Η συν-ρύθμιση  είναι φυσική. Είναι ο τρόπος με τον οποίο έχουμε φτιαχτεί. Η αυτορρύθμιση δεν είναι φυσική, και χρειάζεται πολλή περισσότερη προσπάθεια. Κάνει το άτομο να κινείται σε μεγαλύτερη απομόνωση η οποία στη συνέχεια επιδεινώνει ολόκληρο τον κύκλο των συναισθημάτων που δεν εκφράζονται. 

Δεν έχουμε γεννηθεί γνωρίζοντας πως να ηρεμούμε τους εαυτούς μας. Χρειαζόμαστε να μάθουμε την βιωμένη αίσθηση του να είσαι ήρεμος από κάποιον άλλον ο οποίος μπορεί να αντέξει τη θλίψη ή την απελπισία μας και να μείνει ρυθμισμένος στο δικό του νευρικό σύστημα. Αυτό ονομάζουμε συν-ρύθμιση. 

Η συν-ρύθμιση είναι μια ισόβια ανάγκη. Ένα παιδί γεννιέται με ένα συμπαθητικό νευρικό σύστημα. Η ρύθμιση του παρασυμπαθητικού συμβαίνει μέσω της μητέρας. Λόγω των εξελικτικών δεσμών του η ανθρώπινη συν- ρύθμιση είναι το πλέον δυνατό μέσο ηρεμίας.

Το μωρό σας δεν θα αρχίσει να αισθάνεται την αυτορρύθμιση μέχρι να γίνει τρεισήμισι τεσσάρων χρονών και ακόμα και τότε θα χρειάζεται τη βοήθεια των ενηλίκων στη ζωή του. Εν τω μεταξύ είναι πολύ σπουδαία δουλειά το να τεθούν τα θεμέλια για δεξιότητες αυτορρύθμισης που θα του χρησιμεύσουν αργότερα. 

Η συν-ρύθμιση είναι ένας προάγγελος για την αυτορρύθμιση. Εάν οι ενήλικες δεν είναι ρυθμισμένοι τα παιδιά μαθαίνουν να μην είναι ρυθμισμένα και αυτά. 

Η συναισθηματική ρύθμιση δεν είναι μια ικανότητα με την οποία έχουμε γεννηθεί. Η διάθεση των εφήβων μπορεί να ταλαντεύεται όπως ένα εκκρεμές. Για να βοηθήσουμε τα παιδιά μας να αυτορρυθμίζουν ένα μεγάλο εύρος συναισθημάτων είναι ανάμεσα στα σημαντικά καθήκοντα των γονέων. 

Τα παιδιά μαθαίνουν την αυτορρύθμιση από εμάς. Με αυτό τον τρόπο ένα παιδί όταν είναι αγχωμένο εμείς χρειάζεται να μένουμε ήρεμοι αυτό ρυθμίζοντας το δικό μας νευρικό σύστημα. Εμείς χρειάζεται να ηρεμούμε τον καρδιακό μας παλμό κάνοντας την φωνή μας ήρεμη και εκφράζοντας τα συναισθήματα για το παιδί μας. Η φυσική, η σωματική επαφή βοηθάει επίσης. Εάν εμείς έχουμε ενεργοποιηθεί και η φωνή μας είναι δυνατή και θυμωμένη το νευρικό σύστημα των παιδιών μας απορρυθμίζεται ακόμα περισσότερο. Τα παιδιά χρειάζονται να  νιώθουν ασφαλή για να εκφράσουν τα συναισθήματα τους και να νιώσουν ότι τα αγαπάμε και τα αποδεχόμαστε με όλα τους τα συναισθήματα. 

Επιπλέον ένας γονέας ο οποίος έχει συναισθηματική απορρύθμιση θα αγωνίζεται επίσης να διδάξει τα παιδιά του πώς να ρυθμίζουν τα συναισθήματά τους. Επειδή τα παιδιά δεν είναι από τη φύση γεννημένα  με το να έχουν την ικανότητα να ρυθμίζουν τα συναισθήματά τους, έχοντας επιπλέον και έναν γονέα ο οποίος δεν μπορεί να τους δείξει αποτελεσματικά πως γίνεται, τότε το παιδί βρίσκεται σε κίνδυνο να μη μπορέσει να αποκτήσει την ικανότητα για συναισθηματική ρύθμιση. 

Αποδεχόμενοι την κατάσταση αυτή των παιδιών μας τους δείχνουμε αγάπη. Αυτό τα μαθαίνει ότι τα αγαπάμε χωρίς όρους και ότι μπορούν να μείνουν αυθεντικά με το να είναι ο εαυτός τους. Τα παιδιά δεν είναι υπεύθυνα για το δικό μας τραύμα. Δεν είναι υπεύθυνα τα παιδιά γιατί εμείς ενεργοποιούμαστε από κάτι που μας ενοχλεί. Εμείς είμαστε υπεύθυνοι για ότι μας ενοχλεί κι εμείς χρειάζεται να μάθουμε να αυτορυθμίζουμε τους εαυτούς μας για να μπορέσουμε να το μάθουμε και στα παιδιά μας. Οι περισσότεροι από μας έχουμε πρόβλημα με αυτό. Και αυτό συμβαίνει επειδή κανένας δε μας δίδαξε όταν ήμασταν παιδιά. Τα μικρά μας μαθαίνουν με το να μιμούνται την δική μας συμπεριφορά και εκείνα με τη σειρά τους είναι ο καθρέφτης μας. Δεν μπορούν να μάθουν κάτι χωρίς να το έχουν δει, χωρίς να έχουν δει πως το κάνουμε εμείς. Έτσι το να λέμε σε ένα παιδί να ηρεμήσει ή να πάει στο δωμάτιο του μέχρι να λήξει η τιμωρία του δεν είναι καθόλου λειτουργικό και δεν έχει αποτέλεσμα. Φαντάζει στα μάτια του ότι είναι ακόμα και ειρωνικό. Δεν μπορούμε να διαπραγματευτούμε με άγχος επειδή είμαστε ενεργοποιημένοι και δεν ερχόμαστε σε επαφή με τις ανάγκες του παιδιού. Κατά την άποψη μου όταν νευριάζουμε και φωνάζουμε και απαιτούμε από ένα παιδί να ηρεμήσει δείχνουμε ότι βρισκόμαστε εμείς σε κατάσταση τιμωρίας. Μοιάζουμε με μεγάλα παιδιά που νιώθουν ανήμπορα να διαχειριστούν το δικό τους άγχος και κατηγορούν γι’ αυτό την συμπεριφορά του παιδιού. Με αυτή τη συμπεριφορά μας δείχνουμε στα παιδιά πως να μένουν απορυθμισμένα και να αισθάνονται τιμωρημένα και εγκαταλελειμμένα συναισθηματικά επειδή έχουν ένα πρόβλημα. Στο μόνο που τα εκπαιδεύουμε είναι ότι τα συναισθήματα τους δεν αξίζουν γι’ αυτό τιμωρούνται και επειδή έχουν συναισθήματα είναι δικό τους πρόβλημα να τα λύσουν. Επίσης όταν τα παιδιά είναι αγχωμένα η σκέψη τους δεν λειτουργεί γιατί ο εγκέφαλος κλείνει, καταρρέει. Δεν είναι ικανά να σκεφτούν καθαρά και να μάθουν. Μόνο αντιδρούν. Αυτό σημαίνει ότι οτιδήποτε προσπαθείτε να τα μάθετε δεν θα το ακούσουν ποτέ. Βρίσκονται σε κατάσταση επιβίωσης. Ο μόνος τρόπος για να ηρεμήσει το νευρικό τους σύστημα και να λειτουργήσει η σκέψη τους είναι να συν-ρυθμιστούν. Το πρώτο που χρειάζονται τα παιδιά είναι να αισθάνονται ασφαλή και ότι τα αγαπάμε. Εμείς χρειάζεται να μάθουμε στα παιδιά μας μέσα από τα δύσκολα συναισθήματα και ονομάζοντας τα για εκείνα. 

Πως είναι η απορρύθμιση σ’ ένα παιδί;

Η συμπεριφορά που δεν είναι ρυθμισμένη φαίνεται σαν μια συμπεριφορά στο παιδί ή στον έφηβο με το να είναι ευέξαπτος, θυμωμένος και που έχει συχνά την τάση να καυγαδίζει και να έχει ξεσπάσματα. 

Αυτές οι συμπεριφορές συμβαίνουν αρκετές φορές μέσα στην εβδομάδα ή πολύ πιο συχνά και μπορούν να διακοπούν κάποιες φορές με μια καλή συμπεριφορά του παιδιού. 

Τι μπορούμε να κάνουμε για να συν-ρυθμίσουμε το παιδί μας:

  1. Πάρτε μια βαθιά εισπνοή και ηρεμήστε τον εαυτό σας. Μπορείτε να ηρεμήσετε γρήγορα με μία βαθιά εισπνοή από την κοιλιά. Πάρτε μία αναπνοή από τη μύτη κρατήστε την για μερικά δευτερόλεπτα και εκπνεύσετε σιγά από το στόμα. Ενεργοποιώντας το πνευμονογαστρικό νεύρο βοηθάει στο να ηρεμήσετε. 
  2. Ελαχιστοποιήσετε την δική σας κίνηση και τη δική σας στάση σώματος. Μπορείτε να καθήσετε κάτω έτσι ώστε να είστε στο ίδιο επίπεδο με το παιδί. Αυτό βοηθάει το παιδί να αισθανθεί ασφάλεια. Κάντε τον εαυτό σας μικρότερο. 
  3. Να είστε περίεργος και να δείχνετε ότι θέλετε να καταλάβετε. Ρωτήστε το τι συμβαίνει. 
  4. Πλησιάστε το και κάντε του ένα ωραίο άγγιγμα και δείξτε ότι το ακούτε. 
  5. Ονομάστε τα συναισθήματα. Χρησιμοποιήστε τις κατάλληλες λέξεις για να εκφράσετε το συναίσθημα. 
  6. Δείξτε του τεχνικές αυτορύθμισης. Αναπνεύσετε μαζί. Αναπνεύστε σιγά μαζί του. Ζητήστε του να σας ακολουθήσει σ’ αυτά που κάνετε εάν μπορεί. Εάν όχι τότε ας προσέχει τι κάνετε. 
  7. Δώστε του χώρο και μετά ξανά πείτε τι θέλετε. Τραγουδήστε ένα τραγούδι, κάντε μία κίνηση μαζί, διαβάσετε μια ιστορία, κάντε μασάζ.
  8. Αργότερα όταν το παιδί είναι ήρεμο μπορείτε να συζητήσετε για το τι προκάλεσε αυτό τον καβγά και διδάξετε τους πράγματα που εσείς είδατε ότι έγιναν λάθος. Το να τους διδάξετε την συμπόνια και την κατανόηση δε σημαίνει ότι δεν είναι επίσης σημαντικό να υπάρχει χώρος για τα λάθη και να τους πείτε όταν είναι έτοιμα να ακούσουν πως έπρεπε να συμπεριφερθούν. 

ΤΡΟΠΟΙ ΓΙΑ ΝΑ ΑΡΧΙΣΕΤΕ ΝΑ ΘΕΡΑΠΕΥΕΤΕ ΤΟ ΜΙΚΡΟ ΠΑΙΔΙ ΜΕΣΑ ΣΑΣ

Όλοι μας έχουμε ένα εσωτερικό παιδί. Και των περισσοτέρων από εμάς αυτό το παιδί είναι ανικανοποίητο. 

Μπορεί να βλέπετε το εσωτερικό παιδί σαν άμεση παρουσίαση του εαυτού σας στην παιδική σας ηλικία, είτε ως μια συλλογή από τα αναπτυξιακά στάδια που περάσατε ή ένα σύμβολο των νεανικών σας ονείρων και αυτό να είναι και παιχνιδιάρικο. 

Η συνειδητοποίηση του εσωτερικού παιδιού μπορεί να σας βοηθήσει να σκεφτείτε τι συνέβη στο παρελθόν και με πιο ανάλαφρο τρόπο να ελευθερώσετε την επίδραση από τα γεγονότα εκείνων των χρόνων. Το να είμαστε σε επαφή με τις χαρές της παιδικής ηλικίας μπορεί να είναι ένας υπέροχος τρόπος να διαπραγματευτούμε και να διαχειριστούμε τους προκλητικούς καιρούς που ζούμε. 

Δεν συμβαίνει στον καθένα να συνδέει την παιδική ηλικία με το παιχνίδι και την χαρά όμως εάν έχετε βιώσει εγκατάλειψη ή τραύμα ή άλλο συναισθηματικό πόνο το εσωτερικό σας παιδί μπορεί να μοιάζει μικρό, ευάλωτο και ότι έχει ανάγκη προστασίας. Μπορεί να έχετε θάψει αυτό τον πόνο βαθιά μέσα σας για να προστατευτείτε αλλά μαζί με τον σημερινό σας εαυτό συνυπάρχει και το παιδί που είναι παρόν ανά πάσα στιγμή. Με το να κρύβουμε τον πόνο δεν σημαίνει ότι τον έχουμε θεραπεύσει. Αντιθέτως τον βιώνουμε εσωτερικά, και έρχεται στην επιφάνεια με την κατάλληλη ευκαιρία, δηλαδή εμφανίζεται στην ενήλικη ζωή δείχνοντάς μας ότι υπάρχει και επηρεάζει τις προσωπικές μας σχέσεις και τη δυνατότητα να ικανοποιήσουμε τις δικές μας ενήλικες ανάγκες. Ενώ δουλεύοντας με το εσωτερικό παιδί μας μπορούμε να βοηθήσουμε κάποια από τα θέματα και τις δυσκολίες που έχουμε στο σήμερα.

Το να να θεραπεύσουμε το εσωτερικό παιδί μπορεί να πάρει καιρό αλλά υπάρχουν ορισμένοι τρόποι που μπορούν να μας βοηθήσουν να ξεκινήσουμε. 

Καταρχάς να αναγνωρίσουμε το εσωτερικό παιδί.

Για να ξεκινήσουμε τη θεραπεία το πρώτο που έχουμε να κάνουμε είναι να γνωρίσουμε και να αναγνωρίσουμε την παρουσία του εσωτερικού παιδιού μας. Όλοι μας μπορεί να έρθει σε επαφή με το δικό του εσωτερικό παιδί εάν είμαστε ανοιχτοί στην εξερεύνηση αυτής της σχέσης.  Πολλές φορές η αμφιβολία και η αντίσταση στην ιδέα να εξερευνήσουμε το παρελθόν αυτό θα μας κάνει δυσκολότερο το να ξεκινήσουμε την θεραπευτική διαδικασία. Εάν αισθανόσαστε λίγο περίεργα ή άβολα φανταστείτε ότι ανοίγετε τον εαυτό σας στο παιδικό κομμάτι και προσπαθήστε να σκεφτείτε ότι αυτό είναι μία διαδικασία στο να ανακαλύψετε τον εαυτό σας. Όταν αρχίσετε την διαδικασία να αναγνωρίζετε τις παιδικές σας εμπειρίες σίγουρα θα διαπιστώσετε ότι κάποιες ήταν πολύ ωραίες άλλες όμως, μπορεί να σας πλήγωσαν ή να σας στεναχώρησαν και ίσως ακόμα και σήμερα κουβαλάτε τον συναισθηματικό πόνο από τα γεγονότα εκείνης της εποχής. Το να γνωρίζετε τι έχει συμβεί στην παιδική σας ηλικία είναι η αρχή να αποδεχθείτε πράγματα που σας προκάλεσαν πόνο. Φέρνοντας αυτές τις πληγές στο σήμερα, φανερώνοντας τες σας βοηθάει να δείτε και να καταλάβετε την επιρροή που έχουν στην σημερινή σας ζωή.

Αφουγκραστείτε τι έχει να σας πει το εσωτερικό σας παιδί. 

Αφού μπείτε σε αυτή τη διαδικασία θα αναγνωρίσετε ότι πολύ έντονα συναισθήματα έρχονται στην επιφάνεια, όπως μία δυσφορία από παλιές πληγές.  Ίσως παρατηρήσετε ότι νιώθετε:

Θυμό – Εγκατάλειψη ή απόρριψη – Ανασφάλεια – Ευαλωτότητα – Ενοχές ή ντροπή – ‘Αγχος

Θα παρατηρήσετε ότι αυτά που σας ενοχλούσαν στην παιδική ηλικία τα αντιμετωπίζετε και στην ενήλικη ζωή σας και έχετε τις ίδιες αντιδράσεις. Αν για παράδειγμα στο σήμερα ο/η σύντροφος σας ακυρώνει μία έξοδο που έχετε προγραμματίσει και την θέλετε πολύ, εσείς δεν καταλαβαίνετε ότι έτυχε κάτι πολύ σοβαρό και θυμώνετε. Αυτό το γεγονός εάν το δούμε μέσα από τα μάτια ενός παιδιού και θυμηθούμε την εποχή που οι γονείς ακυρώνανε μέρες παιχνιδιού, πάρτυ, γενέθλια επειδή ήταν πολύ απασχολημένοι και νιώθοντας τα συναισθήματα εκείνου του παιδιού, και επιτρέψετε στον εαυτό σας να βιώσει εκείνο το παλιό γεγονός και να το μετατρέψει, να το θεραπεύσει, σήμερα θα μπορούσατε να διαχειριστείτε ένα ανάλογο περιστατικό χωρίς να θυμώνετε ή να χαλάει η διάθεση σας. Προσπαθήστε να μείνετε με τα έντονα συναισθήματα εκείνου του μικρού παιδιού, να σταθείτε δίπλα του και να το ρωτήσετε πως αισθάνεται, πως μπορείτε να το στηρίξετε, και τι χρειάζεται από εσάς σήμερα. 

Δώστε σήμερα στο παιδί εκείνο αυτά που δεν πήρε όταν τα χρειαζόταν. 

Τα παιδιά δυσκολεύονται να εκφράσουν τα συναισθήματά τους είτε διότι τους απαγορευόταν είτε γιατί ήταν πολύ έντονα και δεν μπορούσαν να τα εκφράσουν. Γι’ αυτό σήμερα ενθαρρύνουμε τα παιδιά, τους επιτρέπουμε να εκφράζουν τα συναισθήματα τους χωρίς να τα τιμωρούμε και χωρίς να τα ελέγχουμε. Τα συναισθήματα θετικά ή αρνητικά τα έχουμε για να τα βιώνουμε και να τα εκφράζουμε. Τα καταπιεσμένα συναισθήματα συνήθως υπάρχουν κάπου στο σύστημα μας καταπιεσμένα και κάποτε με κάποιο τρόπο θα εκφραστούν, αλλά αυτό θα συμβεί με πολύ άσχημο και επώδυνο τρόπο. 

Συνδεθείτε με την χαρά της παιδικής ηλικίας.

Η ενήλικη ζωή μας σίγουρα έχει πολλές ευθύνες αλλά το να ξέρουμε να χαλαρώνουμε και να συνδεόμαστε με το παιχνιδιάρικο κομμάτι του εαυτού μας είναι και τα δύο ουσιαστικά συστατικά της καλής ψυχικής υγείας. Εάν η παιδική σας ηλικία δεν έχει θετικές εμπειρίες, με το να γυρίσετε πίσω και να συνδεθείτε με την παιχνιδιάρικη πλευρά εκείνης της εποχής και να δώσετε χρόνο για χαρά και παιχνίδι μπορούν να θεραπεύσουν τον πόνο που σαν παιδί είχατε ανάγκη και σας έλειψαν. Είναι επίσης σημαντικό να μάθετε να απολαμβάνετε τις μικρές χαρές όπως μία βόλτα, ένα παιχνίδι με τον/την σύντροφο ή τα παιδιά, να γελάτε με φίλους. και άλλα παρόμοια. Ο,τιδήποτε κάνετε για να δημιουργείτε μία ευχάριστη στιγμή χαράς και ευχαρίστησης στη ζωή σας μπορεί να βοηθήσει να διορθώσετε τα άσχημα συναισθήματα από το παρελθόν και να ξανά ενεργοποιήσετε τα θετικά  συναισθήματα της νεανικής σας ζωής. 

Θεραπεία δεν σημαίνει πάντοτε ότι φτάνω σε ένα συγκεκριμένο τέλος, μπορεί να είναι η αρχή ενός ταξιδιού. Ξεκινήσατε την διαδικασία και φτάσατε στο εσωτερικό παιδί σας.  Τώρα μπορείτε να ξετυλίξετε τα γεγονότα, να αποκτήσετε μια καινούργια συνειδητότητα για το πώς να βοηθήσετε το παιδί (το παιδικό σας κομμάτι) να κινηθεί μπροστά αφήνοντας πίσω τις επώδυνες εμπειρίες. 

Μπορείτε επίσης να μάθετε να είστε περισσότερο αυθόρμητοι και μ’ ένα παιχνιδιάρικο τρόπο να αντιμετωπίζετε την ζωή που έχει να σας προσφέρει πάρα πολλά μένοντας συντονισμένοι με το εσωτερικό παιδί. Μπορείτε να αποκτήσετε εμπιστοσύνη και ώθηση για καινούριες εμπειρίες. Ενδυναμώστε την σύνδεση που αποκτήσατε με το να συνεχίσετε να αφουγκράζεστε το παιδικό σας κομμάτι προσφέροντας του αγάπη και συμπόνια και δουλεύοντας να θεραπεύσετε οποιαδήποτε πληγή έχει μείνει ανοικτή. 

Το παλιό τραύμα μπορεί να δημιουργήσει πολλά προβλήματα. Ο θεραπευτής που γνωρίζει δημιουργεί ένα ασφαλές πλαίσιο για το θεραπευόμενο ξεκινώντας αυτό το συναισθηματικό ταξίδι και μαθαίνοντάς τον βοηθητικές στρατηγικές για τη θεραπεία του μικρού παιδιού. Ο θεραπευτής αναγνωρίζει πως οι παιδικές εμπειρίες και άλλα γεγονότα του παρελθόντος μπορούν να επηρεάσουν τη ζωή σας, τις σχέσεις και πρώτα απ’ όλα την ευεξία σας, όμως δεν είναι όλοι οι μέθοδοι θεραπείας ίδιες. Η θεραπεία που σέβεται το παιδικό κομμάτι του θεραπευόμενου και δεν το ξανά τραυματίζει αλλά το υποστηρίζει και του δείχνει καινούργιους δρόμους αυτοπραγμάτωσης μπορεί να βοηθήσει τον θεραπευόμενο να αποκτήσει καινούριες και χρήσιμες εμπειρίες για την καθημερινότητα του. 

Όταν η ανάγκη για αγάπη, αναγνώριση, συμπαράσταση και άλλες μορφές συναισθηματικής υποστήριξης δεν έχουν εκπληρωθεί στην παιδική ηλικία, τότε το τραύμα συνεχίζει να επηρεάζει την ενήλικη ζωή μας. Αλλά δεν είναι ποτέ αργά για να το θεραπεύσουμε μαθαίνοντας να φροντίζουμε το εσωτερικό παιδί. Μπορούμε να έχουμε μια ευτυχισμένη ενήλικη ζωή με καινούργιες όμορφες εμπειρίες, αυταξία, αυτοπεποίθηση, αυτοεκτίμηση, ηρεμία και αγάπη για τον εαυτό μας. 

Mεθόδους που χρησιμοποιούνται εδώ και δεκαετίες

Σε αντίθεση με την –κυρίως κατά το παρελθόν- διαδεδομένη αντίληψη ότι θεραπείες όπως η Ύπνωση και η Σωματική Ψυχοθεραπεία αποτελούν μέρος εναλλακτικών θεραπειών, που στερούνται επιστημονικής βάσης, πρόκειται για μεθόδους που χρησιμοποιούνται εδώ και δεκαετίες στο εξωτερικό για την επίλυση ακραίων τραυματικών εμπειριών σε βετεράνους πολέμων, επιβιώσαντες μαζικών καταστροφών και ατυχημάτων ή σε άτομα που έχουν υποστεί σωματική και ψυχολογική βία.
Τόσο η βιβλιογραφία όσο και η εμπειρία θεραπευτών και θεραπευόμενων ανά τον κόσμο εδώ και δεκαετίες
κατατάσσουν τις συγκεκριμένες μορφές θεραπείας στην πρώτη γραμμή αντιμετώπισης φαινομενικά ανεπούλωτων τραυμάτων
αλλά και μικρότερης έκτασης τραυμάτων που το μυαλό δεν δύναται να καταχωρήσει ανεξάρτητα από το σώμα.